OKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARDA ÇEKİNGENLİK

Çocuğum çekingen mi? Utangaç mı? Yoksa içine mi kapanık? Bu durumlarda ona nasıl davranmalıyım? Üstündeki bu çekingenliği atmak için neler yapmalız?

Çocuklarımın yabancı hissettikleri ortamlarda çekingen ve kaygılı olmalarının çok normal bir durum olduğunu 4-5 yıl önce öğrenmiştim. Aslında çocukların bir çoğu yeni bulundukları ortamlara bir süre sonra alışıyor ve kendilerini rahat hissettiklerinde belki de birçok yetişkinden çok daha hızlı ortama adapte olabiliyorlar. Çocukların yaşı küçükken ve özellikle 3 – 4 yaşlarındayken yeni ortamlara uyum süreleri 5 ile 10 dakika arasında değişiyor. Fakat bu süre uzuyor ve çocuğunuz bir türlü başka çocuklarla ya da büyük insanlarla iletişim kuramıyor olabilir. Buna bağlı olarak huzursuzlukla birlikte yoğun kaygılar yaşıyorsa, bu durum günlük yaşantınızı etkileye başlamış demektir. Çocuğunuzun çekingenliği bir sosyal fobi durumuna gelmiş olabilir. Çocuğunuzun sürekli çekingenliğinden ve bundan doğan huzursuzluğundan şikayetçiyseniz, yeni sosyal ortamlara girmek ve yeni insanlarla tanışmak çocuğunuzu korkutuyorsa, bu konuda deneyimli bir anne olarak profesyonel bir yardım almanızı öneririm.

Çekingenlik ile yakın olan bir konu da Utangaç Çocuk kavramıdır. Utangaç çocuk; kalabalık ve yabancı sosyal ortamlarda kendini rahatsız ve huzursuz hisseder. Genel davranış biçimi; suskun ve ihtiyatlı olmaktır. Ortama katılmak ister fakat cesaret edemez. Bu çok doğal bir davranıştır ve aslında çocuk burada kendini bir nevi koruma moduna alır.

Ayrılık anksiyetesi ile (bu benim genellikle küçük kızımda halen yaşadığım bir durum) utangaçlık kavramını birbiriyle karıştırmamak gerekir. Her ikisinde de çocuk genelde annenin arkasına saklanır, uzak durur, konuşmaz ancak temeldeki sorun farklıdır. Ayrılık anksiyetesi olan çocuklar anneden ayrılmaktan korkar, utangaç çocuklar ise başkasıyla olan ilişkiden ve sosyal ortamlardan korkarlar.

Küçük yaşlarda yaşanan çekingenliğin ya da ileri derecede yaşanan sosyal fobinin bir çok nedeni olduğu uzmanlar tarafından belirtilmiştir. Bunlar; öğrenilmiş davranışlar, genetik faktörler, mükemmeliyetçi anne-baba tutumları, çocuktan yüksek beklentiler, kişilik özellikler, çocuğun sık sık utandırılıp aşağılanması, çocuğa sert eleştiriler, çocukta başarısızlık korkusu gibi nedenler utangaçlığa, çekingenliğe veya sosyal fobiye neden olabilmektedir.

Çocuğunuzda buna benzer durumlar var ise neler yapmalıyız?

  • Çocuk çekingen davrandığında yargılamayın ve eleştirmeyin, mutlaka onunla empati kurmaya çalışın,
  • Çocuğu konuşmaya ve iletişim kurmaya zorlamayın. Bunun yerine sakince onu anlamaya çalışın. Biz anne ve babalar (bunu ben de çok yapıyorum) “hadi konuşsana”, “cevap versene” gibi çocuğu zorlayıcı cümleler kuruyoruz bundan vazgeçelim.
  • Çekindiği veya utandığı durumları baskılamak yerine, dışa dönük davrandığı anları takdir edip, ödüllendirin. Dışa dönük davrandığında onunla gurur duyduğunuzu belli edin.
  • Sık sık kalabalık ve yeni sosyal ortamlara girmesini sağlayın; hiçbir şeye katılmasa bile o ortamda bulunması çekingenliğini yavaş yavaş üzerinden atmasını sağlayacaktır. Örneğin bu husus özellikle büyük kızımda çok işe yaradı.
  • Çocuğunuza karşı  aşırı korumacı olmayın,  duygularına hakim olmayı öğrenmesi veya küçük korkularla başetmesi  için ona fırsat verin.
  • Çocuğunuzun beceremediği şeyleri eleştirmeyin ve onu herşeyi en iyi şekilde yapmaya zorlamayın.
  • Çocuğunuzun çekinmesine neden olan şeyler hakkında onunla konuşun, duygularını yargılamadan ve yönlendirmeden onu dinleyin, onunla empati kurup rahatlatın.
  • Anne- Baba olarak çocuklarınıza rol model olun. Sizin çekingen davranışlarınız, çocuğun çekingenliğini arttıracaktır. Sizin herhangi bir  yabancıyla rahat iletişime geçmeniz ve sıkça sosyal ortamlarda bulunmanız çocuğunuz için örnek teşkil edecektir.

İlginizi Çekecek Diğer Konular

Çocuk Büyütürken Başucu Kitapları

Hadi biraz kitap okuyalım!
Anneliğin kitabı olmaz tabii ki, ama daha doğru, daha farkında ve bilinçli ebeveynler olmak için sonsuz kaynak var... Aşağıdakiler benim ilk 10'um... 
1- Aletha Solter - Çocuğunuza Kulak Verin (Çocuğu ve davranışlarını anlamaya yönelik harika bir kaynak.)
2- Dr. Sears – A’dan Z’ye Bebek Bakımı (hamilelik ile başlayan serüven ve sonrasında size başucu kitabı olacak harika bir kitap.)
3- Tracy Hogg - Bebek Bakımına Mucize Çözümler (hayatını kolaylaştırmak isteyenlere)
 

ÇOCUKLARDA ARTISI ve EKSİSİYLE TELEVİZYON ALIŞKANLIĞI

Bilinçli ebeveynlerin olduğu evlerde televizyon çoğu zaman tartışma konusu oluyor benim kızlarım gibi bir çok çocuk televizyon seyretmeye bayılıyor..

Fakat televizyon seyretme konusunda belirli kurallar koymalı ve bunlara sadık kalmalıyız...

Hipnotik seyir nedir? Çocuklar için hangi programlar daha uygundur? Çocuklarımıza televizyon konusunda nasıl sınırlar koymalıyız?